Tryby dwa razy zostały zatarte

MOJE MUNDIALE Historia reprezentacji Polski

Adam GODLEWSKI: Wspominanie startów w Korei Południowej i Niemczech z góry skazane jest na słodko-gorzki smak. Niestety, z wyraźną przewagą gorzkiego.

Jacek KRZYNÓWEK: – Rozmowa o moich mundialach to wręcz lekkie grzebanie w trupach. Tym bardziej, że zabrakło wyników. Inna sprawa, że jako dziecko nawet nie marzyłem, iż kiedykolwiek – choć raz – dane mi będzie wystąpić w finałach mistrzostw świata. Będę powtarzał, że przede mną było wielu zawodników, którzy byli bardziej utalentowani i lepsi, a nie udało im się w reprezentacji utrzymać tak długo i pojechać z nią na trzy wielkie turnieje; ja przecież byłem także na Euro 2008. To duży zaszczyt i wielkie wyróżnienie, zwłaszcza że dla kraju rozegrałem aż 96 meczów. Gdyby byli lepsi, z pewnością moje statystyki byłyby słabsze. Prawda jest jednak taka, że w moich czasach na lewą pomoc nie było lepszego od Krzynówka. Mówię to bez fałszywej skromności, zwłaszcza że to zdanie wyrażone przez trenera Leo Beenhakkera. Jestem chłopakiem z wioski (Chrzanowice w województwie łódzkim – przyp. red), ale ciężką pracą, przy odrobinie szczęścia i dzięki pomocy świetnych partnerów z zespołu, naprawdę daleko udało mi się zajść. Także dlatego, że umiałem się dostosować. Po przeprowadzce do Bayeru Leverkusen, kiedy zaliczyłem spektakularny występ w Lidze Mistrzów przeciw Realowi Madryt, wszyscy pytali: – Co się stało, że ten Krzynówek tak wypalił? Tymczasem ja wcale nie grałem lepiej niż wcześniej w Norymberdze. Tylko znalazłem się w bardziej medialnym klubie, występującym w Champions League, w którym byli lepsi piłkarze. Więc to nie ja się zmieniłem, tylko otoczenie, i dzięki temu mogłem zostać dostrzeżony.

Na tyle że Franz Beckenbauer chciał pana sprowadzić do Bayernu Monachium.

Jacek KRZYNÓWEK: – Czy zrobił coś w tym kierunku, to nie wiem, ale w telewizyjnym programie Doppelpass, przy podsumowaniu zakończonego sezonu Bundesligi zapytano słynnego Kaisera, kogo chciałby z Leverkusen: – Roque Juniora czy Juana? Na co ówczesny szef Bayernu odpowiedział krótko: – Z Bayeru chciałbym wyłącznie Krzynówka. Z mojego punktu widzenia, to całkiem fajna anegdotka.

Kiedy w pańskich czasach reprezentacja Polski była najsilniejsza – podczas kadencji Jerzego Engela, w kwalifikacjach MŚ 2002?

Jacek KRZYNÓWEK: – Każda drużyna była inna, do tej trenera Engela, który dał mi szansę jako zawodnikowi drugoligowej Norymbergi, dopiero wchodziłem. Debiutowałem wcześniej, jeszcze u świętej pamięci Janusza Wójcika, ale był to tylko jeden mecz, a na kolejne powołanie musiałem czekać kolejne dwa lata. Droga do moich sukcesów indywidualnych nie była więc wcale usłana różami. I to od początku, przecież na dzień dobry zaliczyłem piękną asystę przy golu… Raula, w spotkaniu z Hiszpanią. Wszyscy się wtedy ze mnie śmiali, ale to na szczęście były złe miłego początki, bo później grałem już coraz pewniej i więcej, a w Korei wszystko od początku do końca. W Niemczech też zresztą byłem zawodnikiem z żelaznego składu. A to dla mnie naprawdę coś.

Drużyna Engela apogeum osiągnęła w eliminacjach, a później znacznie obniżyła notowania. Dlaczego?

Jacek KRZYNÓWEK: – Zrobił się taki kolektyw, że atmosfera była wręcz rodzinna. Nie mogliśmy doczekać się kolejnego zgrupowania, coś wręcz ciągnęło do reprezentacji. Jestem zdania, że w takiej machinie jak tamta kadra, każdy trybik był bardzo istotny. Każdy wiedział bowiem, jak funkcjonować i co konkretnie do niego należy. Zatem nawet po wyciągnięciu jednego elementu i zastąpieniu słabszym, mechanizm po prostu musiał się zatrzeć. A u nas po ogłoszeniu powołań zarówno przez trenera Engela, jak i później przez Pawła Janasa, cała maszyneria po prostu padła. Może nie były to afery, ale medialne zdarzenia polegającego na tym, że dziennikarze bardziej interesowali się tym, kogo nie ma w składzie na mundial niż zawodnikami, którzy wystąpią w turnieju.

Fot. Jakub Kaczmarczyk/PressFocus

W przypadku mistrzostw 2002 roku największym nieobecnym okazał się Tomek Iwan.

Jacek KRZYNÓWEK: – Z całą pewnością, w przekroju eliminacji był wiodącą postacią i w Korei na pewno tego zęba trzonowego brakowało. A przy trenerze Janasie przed mundialem w 2006 roku zostały wyciągnięte już cztery zęby, bo oprócz Jurka Dudka, do Niemiec nie zostali zaproszeni Tomkowie Kłos, Rząsa i Frankowski, więc szansa na podtrzymanie dobrej atmosfery z eliminacji była jeszcze mniejsza. Co prawda w ich miejsce zostali powołani inni dobrzy zawodnicy, ale wszyscy mieliśmy już pod górkę. Tryby zostały zatarte, smarowanie było ewidentnie słabsze.

Przed wylotem do Azji nie trenowaliście zbyt ciężko na zgrupowaniu w Barsinghausen?

Jacek KRZYNÓWEK: – Pamiętam, że Tomkowie Hajto i Wałdoch występowali jeszcze w finale Pucharu Niemiec, ale mimo że przyjechali na zgrupowanie z opóźnieniem nie dostali w ogóle wolnego, tylko od razu zostali wrzuceni do jednego worka ze wszystkimi. Czyli w ostry kierat. Oczywiście, trenowaliśmy bardzo mocno, ale chyba wszystkiego nie można zrzucać na wyczerpujące zajęcia. Trzeba uczciwie uderzyć się w piersi i przyznać, że awanse do finałów mistrzostw świata były na tamten moment szczytem naszych możliwości. To już były sukcesy, przecież do Korei Południowej udaliśmy się po 16 latach przerwy w występach polskich piłkarzy w mundialach. Mimo że polecieliśmy do Azji ze znacznym, bodaj dwutygodniowym wyprzedzeniem, nie czuliśmy się tam optymalnie. Pierwsze dni po wylądowaniu były zresztą masakryczne, pamiętam, że praktycznie cały czas spałem. Mój rytm dobowy to był trening przeplatany ze snem i posiłkami. A na jedne popołudniowe zajęcia nawet nie poszedłem, ponieważ… zaspałem. Trener Engel podszedł do mnie później podczas kolacji i zapytał, gdzie byłem, kiedy cały zespół ćwiczył. Zgodnie z prawdą odpowiedziałem, że się nie obudziłem.

Wlepił panu wysoką karę za tę nieobecność?

Jacek KRZYNÓWEK: – Skończyło się na przeprosinach z mojej strony. I na komentarzu selekcjonera, że sen to także dobra regeneracja i na pewno przyda się w aklimatyzacji. Nie było zresztą nawet ułamka złej woli z mojej strony. Po prostu organizm domagał się wypoczynku i dlatego przespałem cały trening.

O skali włożonego w przygotowania i mundial wysiłku świadczy także to, że tuż po mistrzostwach doznał pan poważnej kontuzji?

Jacek KRZYNÓWEK: – Trudno nie dopatrywać się związku, skoro po powrocie i zaledwie dwutygodniowym odpoczynku, praktycznie zaraz po tym, jak wróciłem do Norymbergi zerwałem więzadła krzyżowe. Organizm się zbuntował, bo nie był przyzwyczajony do takich obciążeń bez żadnego odpoczynku.

Dwa tygodnie pobytu w Korei przed pierwszym meczem to z jednej strony było zbyt krótko, żeby właściwie się zaaklimatyzować. A z drugiej – za długo, żeby uniknąć napięć, co przełożyło się na drakę z nami, dziennikarzami.

Jacek KRZYNÓWEK: – Jestem zdania, że jak jest jakieś zawirowanie, jakieś niesnaski, i pojawiają się negatywne emocje, to wcześniej czy później musi odbić się na grze zespołu. I na pewno te przepychanki, czy konflikt z dziennikarzami, w połączeniu ze zbyt intensywnymi treningami przed wylotem do Azji też przełożyły się na późniejszy brak wyniku. To była cały czas ta sama układanka, pod którą nie położyliśmy solidnych fundamentów. Dlatego runęła. Z dziennikarzami było trochę napięć już wcześniej, znajdowaliśmy przecież mikrofony na murawie w trakcie treningów, jeszcze podczas eliminacji zdecydowaliśmy się w pewnym okresie w ogóle nie udzielać wywiadów, ale to w Korei doszło do kulminacji. Internet dopiero raczkował, lecz po treningach wchodziliśmy na strony i sprawdzaliśmy, co ci nasi reporterzy napisali do kraju o drużynie. I coś krytycznego komuś się nie spodobało. A wiadomo – skoro byliśmy drużyną, a byliśmy, to wszyscy poszliśmy w jedną stronę. Dziś można się zastanawiać, czy było to w ogóle potrzebne, bo z perspektywy czasu stać nas na refleksję, ale wtedy nie było przebacz.

Skoro już rozmawiamy o poszczególnych elementach układanki to hymn w wykonaniu Edyty Górniak…

Jacek KRZYNÓWEK: – …był na pewno dziwny, ale szczerze mówiąc w ogóle nie słyszałem tego wykonania. Nie dotarł do mnie na stadionie. Nie popadajmy jednak w paranoję – czy byłby tak, czy inaczej zaśpiewany, i tak zagralibyśmy na podobnym poziomie. Zresztą dobrze wszedłem w mecz, szybko miałem bramkową sytuację, ale… Zawaliłem, bo nie wykorzystałem tej szansy. Może po udanym początku turnieju, koniec także byłby inny? Niestety, nie zrobiłem dobrego wstępu i szybko musieliśmy się pakować. Na swoim poziomie zagraliśmy dopiero z Amerykanami, kiedy było już za późno. Prawda jest jednak taka, że na przykład z Portugalią nie mieliśmy najmniejszych szans, piłkarsko byliśmy daleko za tym zespołem. Odbiliśmy to sobie potem w Chorzowie, gdzie wygraliśmy 2:1, i na Stadionie Światła remisując, w czym miałem swój udział, strzelając gola dającego remis. Ale musiało minąć kilka ładnych lat…

Fot. Łukasz Laskowski/PressFocus

Korea była w ogóle do ugryzienia? Sędziowie wciągnęli ją wtedy za uszy aż do półfinału.

Jacek KRZYNÓWEK: – Taki był już mój urok, że we wszystkich dużych turniejach, w których wystąpiłem z reprezentacją Polski – na dwóch mundialach i z w Euro – za każdym razem trafialiśmy do grupy z gospodarzami. I z żadnej grup nie wyszliśmy. We Francji podczas finałów Euro dwa lata temu kadra Adama Nawałki nie musiała rywalizować już w pierwszej fazie z trójkolorowymi, zresztą później także nie, i od razu doszła aż do ćwierćfinału. Przypadek? Na szczęście w Rosji również nie zmierzymy się z gospodarzami, więc jest szansa, że na mundialu chłopcy także zajdą daleko.

Z mundialu 2002 roku zachował pan same bolesne wspomnienia?

Jacek KRZYNÓWEK: – Było to wówczas coś nowego, choć przed wylotem nastawiałem się na przygodę życia. Najbardziej pamiętam to, że byliśmy skoszarowani i mocno pilnowali, mieliśmy wydelegowanych do ochrony snajperów, pojawiali się także saperzy – bo to było przecież nie tak wcale długo po atakach na World Trade Center i nikt nie wiedział, czy bezpieczeństwo na mistrzostwach świata także nie zostanie zakłócone. Z tego względu, w przeciwieństwie na przykład do Amerykanów, którzy korzystali z uroków życia w centrum Seulu, a wiem to, bo mój ówczesny kumpel z klubu był w kadrze USA, rzadko opuszczaliśmy ośrodek. Właściwie przypominam sobie tylko jedną wycieczkę – do klasztoru.

Po mistrzostwach miał pan za to przygodę, ale niezbyt miłą, którą być może zawdzięcza wypromowaniu nazwiska w finałach MŚ.

Jacek KRZYNÓWEK: – Tak, wracałem z Norymbergi do kraju, i zaraz za granicą po polskiej stronie złapałem gumę. Nieprzypadkowo, bo tak mnie chcieli złodzieje załatwić. Ktoś musiał dać cynk, pewnie z przejścia granicznego, że wracam dobrym autem. Kiedy zmieniłem oponę na odludziu, dopiero wtedy chcieli mnie okraść, ale że uprzedzał mnie Radek Kałużny, że takie historie się dzieją – mocno się oszukali. Schowałem bowiem kluczyki do kieszeni zanim jeszcze zanim wziąłem się za koło. Gdy więc podeszli, po prostu dałem w długą i uciekłem do lasu. Gonili mnie oczywiście, ale… mogli sobie gonić. Byłem solidnie wytrenowany. Szybko wrócili do auta, i ograbili mnie tylko z kart kredytowych oraz telefonu. Strachu się oczywiście najadłem, ale to była naprawdę skuteczna akcja w moim wykonaniu. Skuteczniejsza niż ta pierwsza na mundialu.

W Niemczech na Weltmeisterschaft 2006 miało być inaczej. Nie trzeba było się aklimatyzować, sporo zawodników grało w Bundeslidze. Mieliście doświadczenia wywiazione z Korei. Co tym razem nie poszło?

Jacek KRZYNÓWEK: – Akurat ja za dużo nie grałem w Bundeslidze przed tym mundiale, miałem już spore problemy zdrowotne, konkretnie z łąkotką, więc jeszcze przed mistrzostwami zadecydowałem, że przeniosę się z Bayeru Leverkusen do Wolfsburga. Brakowało regularności, więc nie były to dla mnie łatwe mistrzostwa. Co nie zmienia faktu, że po wygranej na mini Camp Nou z Ekwadorem i to aż 3:0 pół roku przed turniejem, z optymizmem czekałem na inaugurację mistrzostw świata. Zwłaszcza że mimo tak wysokiego wyniku, w tamtym sparingu nie wykorzystałem jeszcze rzutu karnego. Ten rezultat gry kontrolnej chyba nas uśpił, i po po prostu zlekceważyliśmy na swoje nieszczęście ten cały Ekwador. Tyle że była to dodatkowa negatywna okoliczność. Podstawową były zaskakujące powołania, ponownie też nie mieliśmy też czasu na odpoczynek po sezonie ligowym. Prosiliśmy trenera Janasa, żeby po meczu z Kolumbią w Chorzowie dał nam wolne dwa dni, abyśmy mogli wpaść do rodzin, ale selekcjoner nie wyraził zgody. To detal, ale splot takich kwestii powodował, że potem w Niemczech totalnie brakowało nam luzu. Bundesliga skończyła się wtedy wcześniej, mieliśmy na zgrupowanie przyjechać z rodzinami, i spędzać czas głównie na integracji i ogniskach. Tymczasem goniliśmy ostro po dwa razy dziennie, a ognisko było tylko jedno. Nie zresetowaliśmy się, nie było okazji, żeby mentalnie odejść od mistrzostw świata. Stąd także efekt taki, jak cztery lata wcześniej.

O ile Ekwador wbił wam gola po wrzucie z autu, przed czym uprzedzał Edward Klejndinst prowadzący bank informacji, o tyle z Niemcami rozegraliście jednak być może najlepszy mecz w tamtym czasie.

Jacek KRZYNÓWEK: – Wszystko to prawda, ale cóż z tego, że gospodarze mundialu potrafili nam strzelić gola dopiero w doliczonym czasie, skoro już było po ptakach? Znowu mecz o wszystko, znowu z gospodarzami, i znowu w tytę… Powietrze z nas zeszło, wszyscy byliśmy wkurzeni, więc jak świętej pamięci prezydent Lech Kaczyński przyszedł po tym meczu do szatni, to męskie słowa sypały się niczym z rogu obfitości. Dlatego był u nas krótko. Trudno jednak było trzymać emocje na wodzy, skoro już wracaliśmy do domu. Ale kiedy głowy puściły, to mecz o honor z Kostaryką znów wygraliśmy. W Hanowerze, po bramkach Bartka Bosackiego, którego nie było początkowo w kadrze na mistrzostwa świata. To też wiele mówi o naszej ówczesnej ekipie i przygotowaniach, że wyróżnił się świeży chłopak, którego miało nie być na turnieju, ale w przypadkowych okolicznościach zastąpił Damiana Gorawskiego. Ewidentnie zabrakło nam napastników na tych mistrzostwach. Z przodu w Niemczech nie było nikogo, kto mógłby strzelać gole. Teraz, gdy mamy Roberta Lewandowskiego, inni boją się reprezentacji Polski. Nas wtedy nikt się nie bał, nie ma się sensu oszukiwać.

Patrząc na zespół Nawałki nie żałuje pan, że urodził się 10 lat za wcześnie?

Jacek KRZYNÓWEK: – Nie, choć słyszę z boku, że mógłbym się przydać… Mam zresztą poczucie, że jakąś cegiełkę do zbudowania obecnej sytuacji dołożyliśmy. Przecież Kuba Błaszczykowski pojawił się w kadrze za moich czasów, Łukasz Piszczek również, a i Lewy zaczynał u Leo Beenhakkera. Uczyli się, podpatrywali nas. I naprawdę mieli od kogo, mimo że potem osiągnęli więcej od mojej generacji. My bywaliśmy blisko salonów, ale jakby to powiedział Tomek Hajto, zawsze brakowało truskawki na torcie. Cieszę się więc, że nasi następcy potrafili pójść dwa kroki dalej. Szczerze. O ile dla nas awans jako pierwszej drużyny z Europy do finałów mistrzostw w Korei i Japonii był niczym półfinał mistrzostw świata, o tyle teraz zajmujemy szóste miejsce w rankingu FIFA, więc półfinał w Rosji nie byłby pewnie dla nikogo zaskoczeniem. Choć uważam, że nasz obecny ranking jest nieco zawyżony, a tabelki mocno zostały zweryfikowane w ubiegłym roku przez Duńczyków w Kopenhadze.

Fot. Norbert Barczyk/PressFocus

Na szczęście trener Nawałka jest doświadczonym selekcjonerem i potrafi wyciągać wnioski. Swoją drogą, też uczył się pracy z kadrą w moich czasach, od Beenhakkera. A dzięki temu nie musiał wszystkiego zaczynać od zera po przejęciu kadry. Wcześniej było wyważanie otwartych drzwi, teraz działamy na zasadzie kontynuacji. My pojechaliśmy do Korei po 16 latach nieobecności, a od 2002 drugiego roku przerwy w dużych turniejach, wliczając w to finały Euro, wynosiły maksymalnie cztery lata. Co też stanowi potężny kapitał.

Na co liczy pan w Rosji?

Jacek KRZYNÓWEK: – Myślę, że grupa wcale nie jest łatwa, biorąc pod uwagę problemy jakie ma teraźniejsza reprezentacja, zwłaszcza na skrzydłach. No i jeszcze Grzesiek Krychowiak, spadł w Anglii z deszczu pod rynnę. Trener ma ból głowy, tyle że wyjście z grupy to absolutne minimum. Kluczowy będzie pierwszy mecz. Jeśli uda nam się wygrać z Senegalem, to będziemy mieli z górki. Zwycięstwo na dzień dobry otwiera drzwi, bo zawodnicy mentalnie inaczej podchodzą nie tylko rywalizacji, ale i do regeneracji. Porażka stawia pod ścianą. Tak było w Niemczech, gdzie po przegranej z Ekwadorem zjechali się do Barsinghausen jeszcze paparazzi i robili nam dziwne zdjęcia z ukrycia. Nie umieliśmy sobie wtedy z tym poradzić, w polskich realiach było to novum. Dziś piłkarze są o wiele lepiej przygotowani na takie pułapki, mogą też skuteczniej reagować na niezasadną krytykę. My nie akceptowaliśmy ówczesnego medialnego hejtu, ale nie było jeszcze mediów społecznościowych. Dziś są facebooki, twittery, instagramy i każdy może wysłać komunikat w świat bez pośrednika. A przecież nie tylko z tego względu Lewy i spółka są w lepszej sytuacji. Nieporównywalny jest przecież poziom organizacji w PZPN. Pod tym względem to już chyba nawet jesteśmy mistrzami świata, a w każdym razie w każdej chwili możemy zostać. I dobrze, bo skoro świat poszedł tak mocno do przodu, to głupio byłoby, gdybyśmy my zostali w blokach.